Magmatske stene se drugačije nazivaju i eruptivne stene. Nastale su očvršćavanjem magme u Zemljinoj unutrašnjosti odnosno očvršćavanjem lave na površini Zemlje. Dele se na dubinske i površinske. Prva Zemljina kora je bila sastavljena samo od magmatskih stena, a tek kasnije je, pod uticajem padavina, erozionih procesa i tektonskih pokreta došlo do stvaranja metamorfnih i sedimentnih stena.
Podela magmatskih stena
Prema mestu nastanka magmatske stene se dele na izlivne (efuzivne) i dubinske (intruzivne). Izlivne magmatske stene se još nazivaju i vulkaniti.
Dubinske (intruzivne) magmatske stene su zrnaste strukture. Kod njih su svi mineralni sastojci iskristalisani i približno su iste veličine. Javljaju se u obliku batolita i lakolita. U ove stene spadaju:
- granit,
- sijenit,
- diorit,
- gabro i
- peridotit.
Struktura izlivnih (efuzivnih) magmatskih stena je porfirska - sastoje se od sitno iskristalisane mase, u kojoj se nalaze pojedini krupniji kristali. Javljaju se u obliku vulkanskih kupa, lavičnih tokova i ploča. Dele se na:
- riolit,
- trahit,
- dacit,
- andezit i
- bazalt.
Oblici koji nastaju hlađenjem magme su:
- Batolit - nastaje kada magma očvrsne u vidu brežuljka (Kopaonik)
- Lakolit - nastaje kada magma očvrsne u vidu pečurke ili sočiva (Avala)
- Žične stene (dajkovi) - nastaju kada magma očvrsne u vidu tanke niti koja podseća na žicu; dajkovi su na prelazu između vulkanskih i dubinskih magmatskih stena
Oblici koji nastaju hlađenjem lave su:
- Vulkanske kupe - nastaje kada se lava nagomila u vidu brežuljka ili uzvišenja
- Lavične ploče - nastaje kada se lava razlije na većoj površini i tako očvrsne
- Lavični tokovi - okamenjeni potoci lave
Magmatske stene se takođe dele i po hemijskom sastavu na:
- kisele - preko 66% SiO2,
- intermedijarne - 53-66% SiO2,
- bazične - 45-53% SiO2,
- ultrabazične - manje od 45% SiO2.
Podela magmatskih stena
Prema mestu nastanka magmatske stene se dele na izlivne (efuzivne) i dubinske (intruzivne). Izlivne magmatske stene se još nazivaju i vulkaniti.
Dubinske (intruzivne) magmatske stene su zrnaste strukture. Kod njih su svi mineralni sastojci iskristalisani i približno su iste veličine. Javljaju se u obliku batolita i lakolita. U ove stene spadaju:
- granit,
- sijenit,
- diorit,
- gabro i
- peridotit.
Struktura izlivnih (efuzivnih) magmatskih stena je porfirska - sastoje se od sitno iskristalisane mase, u kojoj se nalaze pojedini krupniji kristali. Javljaju se u obliku vulkanskih kupa, lavičnih tokova i ploča. Dele se na:
- riolit,
- trahit,
- dacit,
- andezit i
- bazalt.
Oblici koji nastaju hlađenjem magme su:
- Batolit - nastaje kada magma očvrsne u vidu brežuljka (Kopaonik)
- Lakolit - nastaje kada magma očvrsne u vidu pečurke ili sočiva (Avala)
- Žične stene (dajkovi) - nastaju kada magma očvrsne u vidu tanke niti koja podseća na žicu; dajkovi su na prelazu između vulkanskih i dubinskih magmatskih stena
Oblici koji nastaju hlađenjem lave su:
- Vulkanske kupe - nastaje kada se lava nagomila u vidu brežuljka ili uzvišenja
- Lavične ploče - nastaje kada se lava razlije na većoj površini i tako očvrsne
- Lavični tokovi - okamenjeni potoci lave
Magmatske stene se takođe dele i po hemijskom sastavu na:
- kisele - preko 66% SiO2,
- intermedijarne - 53-66% SiO2,
- bazične - 45-53% SiO2,
- ultrabazične - manje od 45% SiO2.
No comments:
Post a Comment